Το να δημιουργείς είναι να σκέφτεσαι πιο έντονα. Ρεβερντί Π.

Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2013

ΑΚΡΙΤΙΚΟ ΕΠΟΣ - ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

  
http://culture.ana-mpa.gr/view5.php?id=3725

Ακριτικά τραγούδια ονομάζονται τα δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στα κατορθώματα των Ακριτών, των φρουρών των ανατολικών συνόρων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Ο όρος «ακρίτης» απαντά κυρίως σε κείμενα της μέσης (7ος-12ος αι.) και ύστερης (12ος -15ος αι.) βυζαντινής περιόδου και αναφέρεται, ως επί το πλείστον, σε ενόπλους οι οποίοι είχαν την ευθύνη της άμυνας των μικρασιατικών συνόρων του Βυζαντίου (τις «άκρες»), καθώς και στους επικεφαλής τους. Επίσης, υποδήλωνε τους πληθυσμούς οι οποίοι κατοικούσαν στα σύνορα αυτά. Τουλάχιστον κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο, ο όρος δεν αναφερόταν σε κάποια αυτόνομα τοπικά σώματα ατάκτων, καθώς την άμυνα των συνόρων αναλάμβαναν εκ περιτροπής δυνάμεις του τακτικού στρατού, ενώ ακόμη και στην υστεροβυζαντινή περίοδο η φρούρηση των συνόρων οργανωνόταν από την κεντρική εξουσία, αν και ήταν αναγκαία η συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού. 

Τα ακριτικά τραγούδια είναι τα παλαιότερα ελληνικά δημοτικά τραγούδια που σώζονται και συγγενεύουν με το έμμετρο αφήγημα του 12ου αι., το γνωστό ως «Έπος του Διγενή Ακρίτα».
Η γλώσσα στο Ακριτικό Έπος και τα Δημοτικά Τραγούδια συνεχίζει την υπηρεσία της, απλουστεύεται, αλλά γίνεται πλουσιότερη και θυμίζει στους λαούς τον παλιό τους πολιτισμό, τις παλιές τους ιδέες, τα παλιά τους ήθη κι έθιμα.
 
Τα δημοτικά τραγούδια του ελληνικού λαού παρουσιάζουν τούτο το σπουδαίο, πως κρατάνε από τα παλαιά εκείνα την απλότητα και τελειότητα της έκφρασης και το ρεαλιστικό αντίκρισμα της ζωής. Από γλωσσικήν άποψη είναι θαυμαστά για τον εκφραστικό τους πλούτο και την παραστατική τους ικανότητα.
Τ' αρχαιότερα θεωρούνται τα λεγόμενα Ακριτικά τραγούδια και οι Παραλογές.






 Τα τραγούδια έχουν βασικό ήρωα το Βασίλειο Διγενή Ακρίτα, ο οποίος διαθέτει υπερφυσική δύναμη και ανδρεία και αποτελεί σύμβολο των αγώνων όλων των ακριτών. Καθώς τα ακριτικά τραγούδια διατηρήθηκαν στη λαϊκή λογοτεχνική παράδοση του νεότερου ελληνισμού, ο Ακρίτας έγινε πρότυπη ηρωική μορφή της νεοελληνικής εθνικής συνείδησης.





  Το τραγούδι που ακολουθεί είναι κρητική παραλλαγή του κορυφαίου άθλου του Διγενή, της
πάλης του με το Χάρο και της στιγμής του ηρωικού τέλους του.




 O Διγενής ψυχομαχεί* κι η γης τόνε τρομάσει
κι η πλάκα τον ανατριχιά* που θέλει τον σκεπάσει.
Κι εκειά* βαριά που κείτεται,* λόγια αντρειωμένα λέει:
- Να 'χεν η γης πατήματα* κι ο ουρανός κερκέλια,*
να 'πάτιουν* τα πατήματα, να 'πιανα τα κερκέλια
να δώκω σείσμα* τ' ουρανού, να βγάλει μαύρα νέφη,
να ρίξει χιόνια και νερά κι αμάλαγο* χρυσάφι!
Δημοτικά τραγούδια, Ακριτικά,
μελέτη - ανθολόγηση Β. Χ. Μάκης, Επικαιρότητα










Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου