Το να δημιουργείς είναι να σκέφτεσαι πιο έντονα. Ρεβερντί Π.

Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013

Ενότητα 9η

Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή

Στο έργο του Κρίτων ο Πλάτων παρουσιάζει τα επιχειρήματα που προέβαλε ο Σωκράτης αποκρούοντας τις προτάσεις των φίλων του να δραπετεύσει πριν από την εκτέλεση της θανατικής ποινής που του επιβλήθηκε από το δικαστήριο της Ηλιαίας (399 π.Χ.). Η κατηγορία που οδήγησε τον Σωκράτη στην καταδίκη ήταν ότι πίστευε σε άλλους θεούς από εκείνους που τιμούσε η πόλη του και ότι διέφθειρε τους νέους. Η δικαιολόγηση της άρνησής του να δραπετεύσει ήταν δύσκολη, καθώς οι φίλοι του υποστήριζαν ότι η δραπέτευσή του δε θα αποτελούσε αδικία αλλά θεραπεία μιας αδικίας. Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο Σωκράτης παρουσιάζει τους νόμους προσωποποιημένους να του υποβάλλουν ερωτήματα σχετικά με τις συνέπειες μιας ενδεχόμενης δραπέτευσής του.


Eἰ μέλλουσιν ἡμῖν ἐνθένδε εἴτε ἀποδιδράσκειν, εἴθ’ ὅπως δεῖ ὀνομάσαι τοῦτο, ἐλθόντες οἱ νόμοι καὶ τὸ κοινὸν τῆς πόλεως ἐπιστάντες ἔροιντο· Εἰπέ μοι, ὦ Σώκρατες, τί ἐν νῷ ἔχεις ποιεῖν; Ἄλλο τι ἢ τούτῳ τῷ ἔργῳ ᾧ ἐπιχειρεῖς διανοῇ τούς τε νόμους ἡμᾶς ἀπολέσαι καὶ σύμπασαν τὴν πόλιν τὸ σὸν μέρος; Ἢ δοκεῖ σοι οἷόν τε ἔτι ἐκείνην τὴν πόλιν εἶναι καὶ μὴ ἀνατετράφθαι, ἐν ᾗ ἂν αἱ γενόμεναι δίκαι μηδὲν ἰσχύωσιν ἀλλὰ ὑπὸ ἰδιωτῶν ἄκυροί τε γίγνωνται καὶ διαφθείρωνται; Τί ἐροῦμεν, ὦ Κρίτων, πρὸς ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα; Πολλὰ γὰρ ἄν τις ἔχοι, ἄλλως τε καὶ ῥήτωρ, εἰπεῖν ὑπὲρ τούτου τοῦ νόμου ἀπολλυμένου ὃς τὰς δίκας τὰς δικασθείσας προστάττει κυρίας εἶναι. Ἢ ἐροῦμεν πρὸς αὐτοὺς ὅτι «Ἠδίκει γὰρ ἡμᾶς ἡ πόλις καὶ οὐκ ὀρθῶς τὴν δίκην ἔκρινεν;» Ταῦτα ἢ τί ἐροῦμεν;

Πλάτων, Κρίτων 50a-c



ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Αν, ενώ σκοπεύουμε από εδώ είτε να δραπετεύσουμε είτε όπως αλλιώς πρέπει να ονομάσουμε αυτό, αφού έρθουν οι νόμοι και το σύνολο των πολιτών και αφού σταθούν μπροστά μας, ρωτήσουν «Πες μου Σωκράτη, τι έχεις στο νου σου να κάνεις; Κάτι άλλο ( έχεις στο νου σου) ή μ’ αυτό το έργο που επιχειρείς σκέφτεσαι να καταστρέψεις και εμάς τους νόμους και όλη γενικά την πόλη όσο εξαρτάται από σένα; Ή σου φαίνεται ότι είναι δυνατόν ακόμη να υπάρχει και να μην έχει καταλυθεί εκείνη η πόλη στην οποία οι δικαστικές αποφάσεις δεν ισχύουν καθόλου αλλά από τους απλούς πολίτες χάνουν την ισχύ τους και καταργούνται;» Τι θα πούμε, Κρίτων, σ’ αυτά και σ’ άλλα παρόμοια ερωτήματα. Γιατί πολλά θα μπορούσε να πει κανείς και μάλιστα ένας ρήτορας, για την υπεράσπιση αυτού του νόμου που κινδυνεύει να καταλυθεί, ο οποίος προστάζει να είναι έγκυρες οι δικαστικές αποφάσεις. Ή θα απαντήσουμε σ’ αυτούς ότι «Μας αδίκησε η πόλη πραγματικά και δεν έβγαλε σωστή δικαστική απόφαση;» Αυτά ή τι άλλο θα πούμε;


Ερωτήσεις κατανόησης
  • Ποιο ερώτημα θέτει στον Κρίτωνα  ο Σωκράτης;
  • Με ποιο τρόπο κάνει το επιχείρημά του να φαίνεται πιο ζωντανό;
  • Ποιο είναι το ύφος των νόμων καθώς του θέτουν ερωτήματα;
  • Ποιον κίνδυνο του επισημαίνουν;
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.  Μπορεί να επιβιώσει μια πολιτεία χωρίς νόμους; Έχει δίκιο ο Σωκράτης;
2.α.Να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο θα επιχειρηματολογήσετε για τη σημασία που έχει η τήρηση των κανόνων  συμπεριφοράς στα πλαίσια του σχολείου.
 β. Να δώσετε έμφαση στους κανόνες που είναι υπερβολικά αυστηροί ή δεν  είναι επαρκώς πειστικοί.
γ. Να τονίστε τη σημασία που έχουν για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των αυριανών πολιτών ή ότι δεν αφήνουν τους μαθητές να εκφραστούν.
δ. Ποια νομίζετε ότι είναι τα αίτια που κάνουν μερικούς νέους να μην έχουν θετική στάση απέναντι στους κανόνες;




Δημοσθένης, Κατὰ Μειδίου 224-225

Ἡ δὲ τῶν νόμων ἰσχὺς τίς ἐστιν; ἆρ᾽ ἐάν τις ὑμῶν ἀδικούμενος ἀνακράγῃ, προσδραμοῦνται καὶ παρέσονται βοηθοῦντες; οὔ· γράμματα γὰρ γεγραμμέν᾽ ἐστί, καὶ οὐχὶ δύναιντ᾽ ἂν τοῦτο ποιῆσαι. Τίς οὖν ἡ δύναμις αὐτῶν ἐστιν; ὑμεῖς ἐὰν βεβαιῶτ᾽ αὐτοὺς καὶ παρέχητε κυρίους ἀεὶ τῷ δεομένῳ. Οὐκοῦν οἱ νόμοι θ᾽ ὑμῖν εἰσιν ἰσχυροὶ καὶ ὑμεῖς τοῖς νόμοις. Δεῖ τοίνυν τούτοις βοηθεῖν ὁμοίως ὥσπερ ἂν αὑτῷ τις ἀδικουμένῳ, καὶ τὰ τῶν νόμων ἀδικήματα κοινὰ νομίζειν, ἐφ᾽ ὅτου περ ἂν λαμβάνηται, καὶ μήτε λῃτουργίας μήτ᾽ ἔλεον μήτ᾽ ἄνδρα μηδένα μήτε τέχνην μηδεμίαν εὑρῆσθαι, δι᾽ ὅτου παραβάς τις τοὺς νόμους οὐ δώσει δίκην.
Μετάφραση


Και ποια είναι η δύναμη των νόμων; Άραγε, αν κάποιος από σας, καθώς αδικείται, φωνάξει δυνατά θα τρέξουν και θα παρευρεθούν (οι νόμοι) για να βοηθήσουν; Όχι· γιατί είναι γράμματα γραμμένα και δε θα μπορούσαν να το κάνουν. Ποια, λοιπόν, είναι η δύναμή τους; Εσείς, αν τους ενισχύετε και τους παρουσιάζετε με εξουσία σ' αυτόν που κάθε φορά τους έχει ανάγκη. Επομένως, οι νόμοι είναι ισχυροί εξαιτίας σας και σεις εξαιτίας των νόμων. Πρέπει, λοιπόν, να τους βοηθάτε, όπως ακριβώς (θα βοηθούσε) κάποιος τον εαυτό του αν αδικούνταν, και να θεωρείτε τα αδικήματα των νόμων κοινά για όποιο λόγο τυχόν συλλαμβάνεται κάποιος και να μην επινοούνται ούτε κάποια λειτουργία ούτε συμπόνια ούτε κάποιος άντρας, ούτε κάποιο τέχνασμα, εξαιτίας του οποίου, αν κάποιος παραβεί τους νόμους, δε θα τιμωρηθεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου