Το να δημιουργείς είναι να σκέφτεσαι πιο έντονα. Ρεβερντί Π.

Παρασκευή 18 Μαρτίου 2022

ΝΑ ΣΑΙ ΚΑΛΑ ΔΑΣΚΑΛΕ! Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ


Γ. Ιωάννου, «Να ‘σαι καλά δάσκαλε»

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

 Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
 

 





Ακούστε το κείμενο «Να σαι καλά δάσκαλε» σεανάγνωση Γ. Βαλτινού.

  

 

Στο διήγημα προβάλλεται η αντίληψη ότι, αν ο εκπαιδευτικός αγαπά τον πολιτισμό, μπορεί να μεταδώσει την αγάπη αυτή και στους μαθητές του.  Η τελευταία φράση του διηγήματος, μέσα σε εισαγωγικά, είναι μετέωρη, εκφέρεται από τον ώριμο αφηγητή, ο οποίος γνωρίζει τη μελλοντική έκβαση των πραγμάτων, ότι δηλαδή η μεγάλη πολιτεία αφομοιώνει οριστικά τα παιδιά της, κρατώντας τα μακριά από το λαϊκό πολιτισμό .


Λαϊκή παράδοση
Ονομάζεται το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από τις παλαιότερες γενιές, δηλαδή όλων των ειδών εκφράσεις ή συμπεριφορές του υλικού και πνευματικού βίου ενός λαού και συγκεκριμένα:
τα υλικά δημιουργήματα (οικοδομήματα, εργαλεία, φορεσιές κ.ά.)
πράξεις και ενέργειες (ήθη, έθιμα, λαϊκά δρώμενα κ.ά.)
τα πνευματικά δημιουργήματα (τραγούδια, παραμύθια, παροιμίες κ.ά.)
οι θεσμοί και οι αξίες (ηθικές, κοινωνικές κ.ά.)
η καλλιτεχνική έκφραση (χορός, χειροτεχνήματα, ζωγραφική, γλυπτική κ.ά.)
ο τρόπος ζωής (ατομικής, οικογενειακής και κοινωνικής) και εργασίας καθώς και οι σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους.

 

  • ΤΕΧΝΙΚΗ:

     
    ΑΦΗΓΗΤΗΣ: ομοδιηγητικός όταν συμμετέχει ο ίδιος στα γεγονότα. 
     Ο αφηγητής συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία.(αφηγητής έφηβος, ώριμος αφηγητής)
     
  • Εστιάζει τα γεγονότα μέσα από την προοπτική του παρελθόντος.
  •   Απευθύνεται νοερά σε β’ πρόσωπο στον παλιό του καθηγητή και μιλάει με την προοπτική του παρόντος.
  • Στοχαστική διάθεση, μοιάζει να απευθύνεται σε έναν υποθετικό συνομιλητή 
  •  Περιγραφή συναισθημάτων. 
  •  Αναδρομική αφήγηση με γραμμική πορεία και αφηγηματικά κενά που επιταχύνουν την αφήγηση.



ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ:
  α’ πρόσωπη αφήγηση 
 περιγραφές, σχόλια του αφηγητή, διάλογοι.


ΓΛΩΣΣΑ: απλή, δημοτική με λέξεις της καθημερινότητας.


ΥΦΟΣ: ζωντανό και παραστατικό στην περιγραφή της σχολικής τάξης μελαγχολικό και στοχαστικό όταν ο αφηγητής εξομολογείται την εμπειρία του.


ΤΟΝΟΣ: ειρωνικός και με δόση μελαγχολίας.


ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: παρομοιώσεις, μεταφορές, επαναλήψεις, ασύνδετα σχήματα εικόνες (λιτότητα γενικά στα εκφραστικά μέσα).



ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

  • Προβάλλεται ο σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού στην ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού και κάθε αξίας που συντελεί στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και στην αισθητική τους καλλιέργεια.
  • Ο αστικός τρόπος ζωής, η στροφή από τη συλλογική ζωή στην προβολή του ατομικού συμφέροντος και η εισβολή ξένων προτύπων ζωής οδήγησαν στην περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού και στην ισοπέδωση ιδεών και αξιών.


ΛΟΓΟΙ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ-ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΑΣΗΣ:
 
   Αν και το σύντοµο αυτό διήγηµα πρωτοδηµοσιεύτηκε το 1979, µπορούµε να θεωρήσουµε ότι καταγράφει µια πραγματικότητα που ισχύει και σήµερα: οι μαθητές αντιμετωπίζουν τη λαϊκή παράδοση µε επιφύλαξη ή και υποτίμηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κυρίαρχα στο αστικό κοινωνικό περιβάλλον αισθητικά πρότυπα (τα οποία σήμερα καθορίζονται κυρίως από τα ΜΜΕ, τον κινηματογράφο και το διαδίκτυο) είναι εντελώς διαφορετικά απ’ ότι στο παρελθόν, από το οποίο προέρχεται η παράδοση και κυρίως ξενόφερτα. Μας εξιστορεί λοιπόν την προσπάθεια ενός νέου φιλολόγου που αγαπά το λαϊκό πολιτισµό να µμεταδώσει την αγάπη του αυτή στα παιδιά. Έτσι τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι αυτό που µέχρι χτες αγνοούσαν και υποτιμούσαν µπορεί να γίνει πηγή όχι µόνο γνώσης και αισθητικής απόλαυσης, αλλά και να ανανεώσει και να εμπλουτίσει τη σχέση τους µε άτοµα µμεγαλύτερης ηλικίας.
 
 ΑΘΗΝΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΡΧΙΑ
 
    Το διήγηµα βασίζεται στην αντίθεση ανάµεσα στην Αθήνα και στην ελληνική επαρχία. Ενώ δηλαδή το µεγάλο αστικό κέντρο έχει αποκοπεί εντελώς από το λαϊκό πολιτισµό, στις µικρές πόλεις ή στην ύπαιθρο η επανασύνδεση µε το λαϊκό πολιτισµό ίσως είναι εφικτή, αν το σχολικό και το κοινωνικό περιβάλλον δώσει στα παιδιά τα σχετικά ερεθίσματα. Στο διήγηµα προβάλλεται η αντίληψη ότι, αν ο εκπαιδευτικός αγαπά τον πολιτισµό, µπορεί να µμεταδώσει την αγάπη αυτή και στους μαθητές του. Η τελευταία φράση του διηγήματος, µέσα σε εισαγωγικά, είναι μετέωρη, εκφέρεται από τον ώριµο αφηγητή, ο οποίος γνωρίζει τη μελλοντική έκβαση των πραγμάτων, ότι δηλαδή η μεγάλη πολιτεία αφομοιώνει οριστικά τα παιδιά της, κρατώντας τα μακριά από το λαϊκό πολιτισµό.

ΤΑ ΔΥΟ ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:
 
Στο κείμενο παρουσιάζονται δύο μοντέλα διδασκαλίας:
α. Το πρώτο έχει να κάνει με την εφαρμογή των αρχών του «σχολείου εργασίας», ενός σχολείου που δεν είναι απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία, που δεν περιορίζει την απόκτηση γνώσεων στους τοίχους του σχολικού περιβάλλοντος, αλλά ενθαρρύνει τους μαθητές σε δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα όρια του τυπικού αναλυτικού προγράμματος και τους καλλιεργεί δημιουργικά ενδιαφέροντα, ώστε να εφαρμόζουν στην πράξη τη θεωρητική γνώση.
— Στο σχολείο αυτό, πέρα από τον τρόπο απόκτησης των γνώσεων και ως προς τη σχέση μαθητή-δασκάλου, οι μαθητές δε φοβούνται το δάσκαλο, τον βλέπουν ως συνεργάτη και σύμβουλο και εκδηλώνονται μπροστά του με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια, ενώ ο δάσκαλος συμπεριφέρεται στους μαθητές με οικειότητα και κατανόηση, δεν είναι απόμακρος και αυστηρός, δεν παρουσιάζεται ως αυθεντία, αλλά σέβεται την προσωπικότητα του μαθητή και παράλληλα δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα, χρησιμοποιώντας το διάλογο αντί για την αυταρχική επιβολή των απόψεων του.
 
Β. Το δεύτερο μοντέλο δίνεται συνοπτικά με τη φράση: Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες. Το σχολείο αυτό έχει δασκάλους σκυθρωπούς και αυστηρούς, με συμπεριφορά αντιπαιδαγωγική, δηλαδή σκληρή, προσβλητική και αυταρχική. Ο δάσκαλος καταπιέζει τους μαθητές και επιβάλλεται με την απειλή του βαθμού και την άσκηση βίας (ξυλοδαρμός) προβάλλοντας τον εαυτό του ως αυθεντία. Οι μαθητές από την πλευρά τους τον τρέμουν από το φόβο τους και αισθάνονται ασφυχτικά και αποπνιχτικά, σαν φυλακισμένοι, ενώ η μόνη δραστηριότητα που τους επιβάλλεται είναι η στείρα απομνημόνευση ξερών και άψυχων γνώσεων μέσα στο απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία περιβάλλον του σχολείου.
 
 Δύο διαφορετικοί τρόποι διδασκαλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Παρακολουθήστε τα δύο παρακάτω σύντομα αποσπάσματα από την ταινία Ο κύκλος των χαμένων ποιητών (Dead Poets Society):
Ο φιλόλογος Τζων Κήτιγκ (Robin Williams) εμπνέει τους μαθητές του και τους μαθαίνει τι σημαίνει ποίηση.


Τι σας κάνει εντύπωση από τη μέθοδό του, τη στάση του απέναντι στους μαθητές του; Τι παρατηρείτε στα μάτια των μαθητών

 


Πως η προσωπικότητα και οι  μέθοδοι διδασκαλίας  ενός καθηγητή μπορούν να επηρεάσουν την προσωπικότητα και το μέλλον των εφήβων; 


«Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΠΟΥ ΑΦΗΝΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΟΝΕΙΡΕΥΟΝΤΑΙ» 
(γαλλικός τίτλος le maitre qui laissait les enfants rever).
 
Ο Φρενέ ήταν ένας από αυτούς τους ανθρώπους-καθηγητές που άλλαξαν το σχολείο, αλλά κυρίως τον τρόπο σκέψης των μαθητών του. Εισήγαγε την τυπογραφία στο σχολείο, δεν εφήρμοσε ποτέ ως τιμωρία το ξύλο, και δεν προήγαγε ποτέ την στείρα γνώση. Όπως συμβαίνει πάντα με αυτούς τους μοναδικούς ανθρώπους, έγινε και ο ίδιος το »μήλο της έριδος». Γονείς και καθηγητές τον ήθελαν εκτός σχολείου με την δικαιολογία ότι δεν είναι πραγματικός δάσκαλος, την ίδια στιγμή που οι μαθητές του »ερωτεύτηκαν»για πρώτη φορά το σχολείο και την μόρφωση.





https://storybird.com/books/-5462/?token=5fpc7kc4y8

   «Πώς θα θέλαμε να είναι το σχολείο;»
 

 




1 σχόλιο: